A. Vragen met betrekking tot het juridische aspect

Als mijn vader vrijkomt, hoe zal hij dan zijn?

Wanneer iemand in de gevangenis heeft gezeten, kan dit een persoon natuurlijk veranderen. De bedoeling is dat mensen op een positieve manier veranderen in de gevangenis, maar jammer genoeg loopt dit voor sommigen ook anders. In elk geval worden mensen niet plots helemaal anders, je papa of mama blijft dezelfde papa of mama die je ervoor had, alleen misschien met wat nieuwe gewoonten of ideeën. Het kan een paar dagen duren voor papa of mama er weer aan gewend is om terug thuis te zijn, het kan in het begin dus wel een beetje raar voelen.

​

Moet ik dit melden of verzwijgen?

Dat is een vraag waar mensen het vaak heel lastig mee hebben. Wanneer je weet dat je ouder iemand misbruikt, is dat een enorm lastige situatie voor jou. Belangrijk om te weten is dat ongeacht wat je doet, alles wat er verder gebeurt niet jouw schuld is. Stel dat je melding maakt van het misbruik, dan zijn de gevolgen er niet doordat jij het hebt gemeld, maar doordat je ouder iets heeft gedaan dat niet mag. Jij treft dus geen enkele schuld, en hoeft je ook niet schuldig te voelen. 
Misschien kan het voor jou belangrijk zijn wat de mogelijke gevolgen van je keuze zijn. Dan kan je eventueel anoniem contact opnemen met bijvoorbeeld het vertrouwenscentrum, de kinder- en jongerentelefoon, … Zij kunnen luisteren naar jouw probleem en eventueel meer uitleg geven over wat mogelijke gevolgen van je keuze zouden zijn. 

​

Wat gebeurd er als iemand gearresteerd wordt? Hoe zit het juridisch?

Wanneer iemand gearresteerd wordt door de politie, is die persoon ‘in verdenking gesteld’. Dit houdt niet meteen in dat je ook schuldig bent. In België bepaalt de wet dat je als onschuldig wordt beschouwd totdat je veroordeeld bent voor een rechtbank. Een arrestatie houdt dus niet meteen in dat iemand schuldig is. Er is dan wel reden om iemand te verdenken. 

De politie neemt bij een arrestatie de persoon in kwestie doorgaans mee naar hun bureau, waar ze hem/haar allerlei vragen stellen, dit is een verhoor. Na een verhoor kan iemand terug naar huis gestuurd worden in afwachting van het verdere verloop van het dossier. Soms kiest de politie er ook voor om iemand op te sluiten in afwachting van het proces. Dit doen ze wanneer ze denken dat dat het beste is voor het onderzoek. 

Na het onderzoek gaat het proces van start. Hierop worden alle bewijzen naar voren gebracht en bepaalt men op basis daarvan of iemand schuldig is of niet. Daarnaast wordt op het proces ook bepaald wat de eventuele straf is.

Op een proces wordt de persoon die verdacht wordt bijgestaan door een advocaat, die verdedigt die persoon. Een advocaat kan je zelf inhuren, maar anders krijg je er steeds één toegewezen. Op het eind van het proces doet een rechter een uitspraak over schuld of onschuld en de eventuele straf.

Er kunnen heel wat verschillende straffen opgelegd worden door een rechter in het geval dat iemand schuldig wordt bevonden. Een rechter kan een boete of schadevergoeding opleggen die de dader moet betalen, kan een gevangenisstraf opleggen of kan iemand voorwaardelijk straffen bijvoorbeeld. Bij een voorwaardelijke straf, moet je je aan bepaalde afspraken (de zogeheten ‘voorwaarden’) houden, anders wordt je straf in een effectieve straf omgezet. Wie bijvoorbeeld drie jaar voorwaardelijke gevangenisstraf krijgt, hoeft niet de gevangenis in, maar moet zich wel gedurende drie jaar houden aan de voorwaarden die de rechter oplegt en uiteraard aan de wet. Wanneer hij/zij dit niet zou doen, wordt de voorwaardelijke gevangenisstraf omgezet in een effectieve gevangenisstraf, en moet die persoon toch nog de gevangenis in.

Wanneer iemand een effectieve gevangenisstraf krijgt, maakt die persoon na een derde van de termijn kans op vervroegde vrijlating, dan wordt de rest van de straf omgezet in een voorwaardelijke straf. Je kan dus vervroegd vrijgelaten worden als je je goed gedraagt in de gevangenis, maar je moet je wel nog aan een aantal voorwaarden houden. Ook in dit geval kan een niet naleven van die voorwaarden leiden tot een nieuwe opsluiting. De persoon die gevangen is kan wel steeds zelf kiezen of hij/zij vroeger uit de gevangenis wilt met die voorwaarden, of hij/zij liever zijn/haar straf uitzit. Wanneer iemand zijn/haar volledige straf uitzit, zijn er geen voorwaarden meer nadat hij/zij is vrijgelaten. 

De voorwaarden die een rechter oplegt, verschillen van persoon tot persoon. Dit kan gaan van een uitgaansverbod ’s avonds, tot een verbod contact te hebben met mededaders of slachtoffer(s), tot een verplichting hulp te zoeken voor een bepaald probleem, … Meestal wordt een combinatie van verschillende voorwaarden opgelegd. Ook therapie wordt regelmatig opgelegd als voorwaarde, zeker wanneer er sprake is geweest van seksueel grensoverschrijdend gedrag. De bedoeling hiervan is dat iemand geholpen kan worden om niet meer opnieuw dezelfde feiten te plegen en dus niet meer in de problemen te komen. 

De dingen waarvoor iemand veroordeeld wordt, worden opgenomen in je strafblad en blijven daar ook de rest van je leven op staan. Maar niet iedereen kan zomaar de strafbladen inkijken, dat kunnen alleen mensen die dat voor hun beroep moeten doen, en zij mogen niet zomaar verder vertellen wat ze daar lezen.

​

B. Vragen rond het gedrag van de pleger
Waarom heeft hij dat gedaan?
Deze vraag wordt door heel veel mensen gesteld, en is een erg moeilijke vraag om te beantwoorden. Niet alleen omdat het waarom voor iedereen anders is, daarenboven hebben plegers vaak zelf ook die vraag. Ze begrijpen zelf vaak niet waarom ze precies gedaan hebben wat ze gedaan hebben. Dit is een van de vragen waar in therapie samen naar gezocht wordt, en zelfs dan vindt men niet steeds een volledig antwoord. Het belangrijkste is misschien ook niet precies waarom je ouder het gedaan heeft, maar eerder hoe je ouder ervoor kan zorgen dat het niet weer gebeurt, aan het verleden valt jammer genoeg toch niets meer te veranderen.

​

Waarom bij die slachtoffers? En waarom ik niet? (Waarom ontsnapte ik eraan?)
Net als bij de vraag waarom iemand feiten pleegt, is het ook erg moeilijk een algemeen antwoord te geven op waarom iemand die bepaalde slachtoffers of dat bepaald slachtoffer koos. Ook dit is voor iedereen verschillend en de redenen kunnen erg ver uiteenlopen. De keuze kan vrij toevallig verlopen zijn of net erg bewust. 
Waarom ontsnapte jij er dan aan? Wanneer iemand seksueel grensoverschrijdend gedrag stelt, is dit zelden op eender wie. Er gaat altijd een bepaalde vorm van keuze aan vooraf. Het is dus niet zo dat als je ouder seksueel grensoverschrijdend gedrag heeft gesteld naar iemand toe, hij/zij dit automatisch ook naar jou toe zou doen. 

​

Heeft hij spijt?
Vaak hebben mensen achteraf wel spijt wanneer ze iets fout gedaan hebben. Dit hoeft niet altijd het geval te zijn, maar vaak is het toch zo. Je ouder kan spijt hebben dat hij/zij iemand iets heeft aangedaan dat niet fijn was, of dat hij/zij het jullie moeilijk heeft gemaakt, dat hij/zij weg moest naar de gevangenis, … Er zijn heel veel verschillende dingen waar iemand spijt van kan hebben. De enige manier om te weten of iemand spijt heeft, is eigenlijk het aan die persoon zelf vragen, maar dat ligt vaak erg gevoelig. Ook laat niet iedereen duidelijk zien dat hij/zij spijt heeft van iets. Wanneer iemand zich excuseert of probeert de dingen weer goed te maken, is dat vaak wel een teken van spijt.

​

Ziet mijn papa mijn mama dan wel graag?
Dat je vader seksueel grensoverschrijdend gedrag heeft gepleegd, hoeft niet per se iets te betekenen over de relatie tussen je moeder en je vader, of omgekeerd. Het is niet zo dat mensen alleen seksueel grensoverschrijdend gedrag stellen wanneer ze hun partner niet meer graag zien. Soms hebben die twee helemaal niets met elkaar te maken. 

Zijn ze dan ziek? 
Wanneer je ouder seksueel grensoverschrijdend gedrag heeft gepleegd, is die niet ziek. Het is geen virus of bacterie waar je mee besmet kan worden. Er is wél een probleem, maar dat is meestal niet lichamelijk. Het probleem moet ook wel aangepakt worden, maar dan doorgaans niet door pilletjes en dergelijke maar door erover te praten en er zelf aan te werken. Wanneer je ouder hard aan zichzelf werkt, kan dat probleem ook vaak beter gemaakt worden. “Eens een pleger, altijd een pleger” gaat hier niet op.

​

Waarom deed hij het bij mijn broer of zus en niet bij mij?
Een erg moeilijke vraag is dat…waar we jammer genoeg ook geen pasklaar antwoord op kunnen geven. Waarschijnlijk vraagt je broer of zus zich net hetzelfde af. Dit zijn erg lastige vragen om mee te worstelen. Sommige jongeren voelen zich schuldig dat zij geen slachtoffer zijn maar hun broer of zus wel. Dat is absoluut niet nodig. Jij kan er helemaal niets aan doen. Soms kunnen jongeren ook denken dat dit betekent dat hun ouder minder, of net meer, van hen houdt dan van hun broer of zus die wel slachtoffer zijn. Ook dit is niet per se waar. Er kunnen erg veel verschillende redenen zijn waarom je broer of zus wel slachtoffer is en jij niet. 

Verder betekent dit ook niet dat jij je verhaal niet mag doen of niet mag tonen dat je het moeilijk hebt. Iedereen heeft het recht om zijn eigen gevoelens te tonen en erover te spreken, meer nog, praten over moeilijke gevoelens blijkt vaak erg helpend te zijn. Zeker doen dus!

​

Hoe groot is de kans dat ik ook misbruikt zal worden?

Dat je ouder seksueel grensoverschrijdend gedrag heeft gepleegd, hoeft niet in te houden dat hij/zij nu ook anders met jou zal omgaan. Je hoeft dus niet bang te zijn dat alles plots heel sterk zou veranderen, want die kans is best klein. Het blijft wel zo dat je niets moet toelaten wat je niet fijn vindt, maar dat was ervoor ook al zo. Niemand heeft het recht jou aan te raken op een manier die je niet prettig vindt.

8. Ben ik alleen in deze situatie?
Zeker en vast niet. Er zijn meer kinderen die in deze moeilijke situatie verzeild geraakt zijn. Alleen lijkt dat soms niet zo, omdat het een erg gevoelig onderwerp is waar weinig over gesproken wordt. Daardoor kan je het gevoel krijgen alleen te staan, maar laat ons je alvast verzekeren dat je zeker niet de enige bent!

​

9. Is het vaker gebeurd?
Eerlijk: bij sommigen wel en bij sommigen niet. Bij wie wel en bij wie niet kunnen wij moeilijk zeggen. Vaak is het gerecht hier wel van op de hoogte. Wanneer iemand vroeger al eens seksueel grensoverschrijdend gedrag pleegde, zal de straf bij nieuwe feiten ook vaak zwaarder zijn.

​

10. Is het gedrag van mijn ouder normaal?
Wij houden niet zo van het woord “normaal”. Vooral omdat niemand exact kan zeggen wat normaal is en wat niet, en dat de definitie die eraan gegeven wordt erg verschillend is van persoon tot persoon. Wat wel zeker is, is dat het gedrag van je ouder niet mag en dus niet OK is. De wet bepaalt dat seksueel grensoverschrijdend gedrag niet kan en bijgevolg strafbaar is.

​

11. Gaat hij dat ook bij mij doen als ik mij op een bepaalde manier gedraag?
Laten we allereerst duidelijk zijn: ongeacht hoe je je gedraagt, niemand heeft het recht om over jouw grenzen te gaan. Verder is het niet zo dat je ouder zich per se anders zou gaan gedragen tegenover jou, waarschijnlijk blijft het hetzelfde als vroeger, en hoef je nu niet bang te worden voor je ouder.